در نوامبر ۲۰۱۹ ویروس جدیدی در ووهان چین عامل بیماری ناشناخته ای بود که نهایتاً منجر به یک همه گیری جهانی (پاندمیک) شد. حالا ویروس کرونای جدید یا کووید ۱۹ افراد زیادی را درگیر کرده و تقریباً زندگی تمام انسان ها در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. فعالیت های روزمره دیگر مانند گذشته نیستند و افراد برای حفظ سلامتی، مجبور به رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک، ضدعفونی سطوح و … شده اند. اشخاصی که به طور معمول یا به صورت حرفه ای ورزش می کردند، مدت زیادی از باشگاه ها دور ماندند. حالا پس از چندین ماه که با وجود ویروس کرونا بسیاری از فعالیت ها از سر گرفته شدهاند، سؤال این است: آیا استفاده از ماسک هنگام ورزش به بدن آسیب می رساند؟
در این مطلب نظرات مختلف متخصصان علم ورزش، سازمان بهداشتی جهانی و … را درباره استفاده از ماسک هنگام ورزش مورد بررسی قرار می دهیم. اگر در دوران شیوع کرونا، شما هم ورزشکار حرفه ای هستید یا دوست دارید برای تناسب اندام و حفظ سلامتی دوباره به باشگاه ها برگردید، با مطالعه این مطلب، پاسخ پرسش های خود را خواهید یافت.
ورزش کردن با ماسک
کشور چین در ژانویه تمام رویدادهای ورزشی را تعطیل کرد. دو ماه بعد کمیته المپیک اعلام کرد مسابقات این دوره از المپیک کنسل شده و به تابستان سال آینده موکول می گردد. بسیاری از سرمایه گذاران ورزشی، ورزشکاران حرفهای و … می خواهند راهی برای بازگشت به میدان های ورزشی پیدا کنند و به تمرینات خود ادامه دهند. تا زمانی که واکسن کشف نشده است چندین چالش بر سر این راه وجود دارد که مهمترین آن، نفس کشیدن است!
زمانی که ورزش می کنید، تنفس سریع تر بوده و شدت بیشتری دارد. این یعنی سرعت انتقال ویروس کرونا افزایش پیدا می کند، زیرا ذرات معلق در بازدم فرد بیمار ممکن است تا فواصل دورتری پرتاب شوند. بسیاری از کشورها استفاده از ماسک را برای ورزشکاران، تنها راه چاره می دانند. با این حال واضح است که پوشیدن ماسک، کیفیت تنفس را کاهش می دهد.
تاثیر ماسک بر تنفس هنگام ورزش
همان طور که می دانید تمام ورزشکاران حرفه ای و نیمهحرفه ای باید تمرکز زیادی بر تنفس خود داشته باشند. برای رسیدن به اهداف خود در هنگام تمرین، این یک اصل مهم است. با این حساب وقتی کیفیت تنفس پایین باشد، بازدهی ورزشکار قطعاً کمتر خواهد شد. می دانیم که استفاده از ماسک انتقال ویروس کرونا را تا ۵۰ درصد کاهش می دهد و بدیهی است که همین ماسک باعث کاهش جریان هوا در فرآیند تنفس شود. بنابراین ورزش با ماسک، فشار بیشتری به بدن وارد می کند و فعالیت سخت تر به نظر می رسد. البته برای پیاده روی یا ورزش های کششی مشکلی خاصی ایجاد نمی شود. در واقع اگر با ماسک مشغول به یک فعالیت ورزشی سنگین باشید، چالش واقعی را حس خواهید کرد. در ورزشهایی مانند راگبی، فوتبال، دو و … فرد در هر دقیقه نیاز به ۴۰ تا ۱۰۰ لیتر هوا دارد که وجود ماسک، به شدت میزان جریان هوا را کاهش می دهد و برای ورزشکار مشکلاتی ایجاد می کند.
ورزش کردن با ماسک چه مضراتی برای بدن دارد؟
وقتی فعالیت های بدنی سنگین انجام می دهیم، ماهیچه های ما اسید لاکتیک تولید می کنند، این اسید سطح احساسات را کاهش می دهد، سپس تبدیل به دیاکسید کربن شده و از طریق بازدم از بدن خارج می گردد. حالا تصور کنید که حجم زیادی از دیاکسید کربن درون ماسک گیر می کند و شما بارها و بارها آن را تنفس می کنید. فعالیت سنگین می شود، دیاکسید کربن بیشتری از بازدم شما خارج شده، اما در ماسک باقی می ماند، شما دوباره آن را تنفس می کنید. همین چرخه ادامه می یابد تا اینکه بعد از تنها چند دقیقه، سطح هوشیاری افت پیدا می کند و تنگی نفس می گیرید.
علاوه بر این ها هوایی که در ماسک می ماند، اکسیژن بسیار کمی دارد و کمبود اکسیژن در بدن باعث می شود که فرد نتواند از تمام توانایی خود برای رسیدن به اوج قدرتش استفاده کند. بسیاری از ورزشکارانی که در هنگام فعالیت از ماسک استفاده می کنند، ممکن است دچار سردرد، خستگی و تنگی نفس غیر معمول شوند. بنابراین باید بپذیریم که با وجود ماسک، محدودیت زیادی برای انجام فعالیت های سنگین ورزشی پیش می آید.
در هنگام ورزش ماسک استفاده کنیم؟
اگر چه ناچار هستیم از ماسک استفاده کنیم تا به کرونا مبتلا نشویم، از سوی دیگر ماسک باعث می شود بازدهی ما در ورزش بسیار پایین بیاید و دچار سردرد و خستگی شویم. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند در هنگام ورزش از ماسک استفاده نکنید، زیرا ممکن است مشکلات تنفسی شدیدی برای شما بوجود بیاید. همچنین ماسک در هنگام ورزش بسیار سریع تر از حالت معمول، مرطوب می شود و همین رطوبت مکان مناسبی برای جذب ویروس کرونا یا میکرو ارگانیسم های دیگر است. WHO توصیه میکند به جای استفاده از ماسک در هنگام ورزش، فاصله خود را با افراد دیگر بیشتر کنید.
بسیاری از متخصصان نیز بر این باور هستند که تاثیر ماسک در هنگام ورزش برای افراد مختلف، متفاوت است. ممکن است یک ورزشکار کوچکترین مشکلی نداشته باشد و ورزشکار دیگری برای انجام فعالیت مشابه با ماسک، دچار سردرد، تنگی نفس و یا حتی بیهوشی شود. به هر حال اگر ماسک استفاده می کنید و در حال انجام فعالیتی، احساس کردید تنگی نفس یا تاری دید دارید، سریعاً ماسک را بردارید و بنشینید و اجازه بدهید تنفس به حالت نرمال بازگردد.
استفاده از ماسک برای ورزشهای سبک
تمام آنچه از ابتدای مطلب تا به اینجا درباره استفاده از ماسک گفتیم، عموما مربوط به ورزشکاران حرفه ای بود. اگر شما از آن دسته افرادی هستید که هر روز به پیاده روی در فضای سبز و پارک ها میروید، می توانید از ماسک استفاده کنید ولی بهتر است مسیرهای خلوت را انتخاب کرده و در آن محیط ماسک خود را بردارید. چنانچه نگران هستید و در عین حال نمی توانید با ماسک به ورزش های مورد نظر خود بپردازید، چاره ای ندارید جز اینکه در منزل خود ورزش کنید تا دوره شیوع به پایان برسد.
چند توصیه برای استفاده از ماسک در هنگام ورزش
● قبل از قرار دادن ماسک بر روی صورت، دست های خود را بشویید یا ضدعفونی کنید.
● برای ورزش حتماً از ماسک های راحت استفاده کنید که بند یا کش آن باعث آزار شما نباشد و در جای خود ثابت بماند.
● به هیچ وجه در باشگاه یا فضای باز به ماسک خود دست نزنید و اگر می خواهید آن را بردارید، دست ها را ضدعفونی کرده و با گرفتن بند یا کش، آن را از صورت خود بردارید (قسمت جلوی ماسک را لمس نکنید).
● بعد از برداشتن ماسک، دستها را ضدعفونی کنید و ماسک را در یک کیسه نایلون قرار داده، آن را محکم ببندید و سپس به سطل زباله بیندازید.
● در هنگام ورزش به چشم، بینی، دهان و گوش خود دست نزنید.
● لازم نیست در هنگام صحبت ماسک خود را بردارید.
● اگر در منطقه شما کمبود ماسک وجود دارد، می توانید از ماسک های پارچه ای قابل شستشو استاندارد استفاده کنید. فقط به یاد داشته باید پس از هربار استفاده آن را خوب بشویید و در آفتاب خشک کنید. هرگز از ماسک خیس یا نمدار استفاده نکنید.
● اگر صورت شما مخصوصاً نواحی زیر ماسک در هنگام ورزش عرق کرد، ماسک خود را تعویض کنید.
● اگر فرزند خردسال و کودک شما ورزش می کند، باید حتماً ماسک های کوچک و مخصوص کودکان تهیه کرده و تمام موارد مراقبت که نام بردیم به او یاد بدهید.
در آخر
همانطور که گفتیم سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است در هنگام ورزش از ماسک استفاده نکنید و به جای آن روی فاصله اجتماعی تمرکز داشته باشید. همچنین اگر ورزشکار حرفه ای نیستید و یا فعالیت شما سبک است، می توانید بدون هیچ مشکلی از ماسک در هنگام ورزش استفاده کنید. به هر حال به یاد داشته باشید که اگر در هنگام ورزش با ماسک احساس گیجی، خستگی و تنگی نفس داشتید، سریعاً به محلی خلوت رفته و ماسک را بردارید.