آب درمانی که با نام های هیدروتراپی و آکواتراپی نیز شناخته می شود، یک روش درمانی با استفاده از آب برای کاهش فشار بر عضلات و استخوانها امی باشد. تاثیرات آب درمانی برای رفع خستگی در ورزشکاران بسیار مورد توجه است، چرا که ورزشکار با شناور شدن در آب می تواند فشار زیادی را از عضلات ملتهب و خسته بردارد و برای تمرینات بعدی آماده تر باشد. توجه داشته باشید که آب درمانی شرایطی را برای بدن انسان بوجود می آورد که در خارج از آب به دلیل وجود جاذبه ممکن نیست، به عبارتی شناور شدن در آب، حد بالایی از آسودگی و اصطلاحاً ریلکسیشن عضلات است.
در هیدروتراپی با تنظیم درجه حرارت آب تاثیرات مختلفی بر بدن انسان مشاهده می گردد، به همین سبب در درمان بسیاری از مصدومیت های ورزشی نیز به کار می رود. اگر ورزشکار به دلیل تمرینات سخت یا رقابت های شدید، دچار تورم یا التهاب در ماهیچه ها باشد، با استفاده از آب درمانی تا حد زیادی درمان میشود. البته برای این کار بایستی از یک متخصص فیزیوتراپی مشورت گرفت.
در ادامه این مطلب بیشتر در مورد هیدروتراپی برای ورزشکاران بحث می کنیم و برخی فواید آن را ذکر خواهیم کرد.
آب درمانی چیست؟
آب درمانی یا هیدروتراپی غالباً شامل یک استخر می باشد که مخصوصاً به این منظور طراحی شده است. تفاوت اصلی استخر آب درمانی با استخر معمولی در میزان درجه حرارت آن است، به شکلی که برای درمان های مختلف این درجه حرارت متفاوت خواهد بود. برای مثال وقتی درجه حرارت آب به ۳۵ درجه سانتیگراد برسد، فرد احساس آرامش بیشتری داشته و فشار بر روی عضلات کم می شود. همچنین جریان خون به حالت تعادل می رسد.
استخرهای آب درمانی معمولاً به شکل مستطیل طراحی می شوند و عمق آنها به حدی است که فرد بتواند در آب راه برود. همچنین امکانات دیگری مانند دستگاه های کمک کننده وجود دارند تا فرد مصدوم بتواند با استفاده از آنها بدون درد و فشار وارد استخر شده یا از آن خارج شود. این دستگاه ها مانند بالابر به سقف متصل هستند و کمربندها و تسمه های استانداردی دارند که به بدن مصدوم بسته می شود.
یک کارشناس طب ورزش یا یک فیزیوتراپیست باید بر مراحل مختلف آب درمانی نظارت داشته باشند. اگر از آب درمانی برای رفع خستگی ورزشکاران استفاده شود، راهنمایی های کارشناسان می تواند برای گرفتن نتیجه بهتر مؤثر باشد.
فواید آب درمانی برای ورزشکاران
آب درمانی تنها به عنوان یک زمان استراحت یا تفریح به کار نمی رود، بلکه برای ورزشکاران حرفهای که مجبور هستند هر روز تمرینات سختی داشته باشند، بسیار حیاتی است. می توان گفت آب درمانی برای رفع خستگی ورزشکاران، درمان مصدومیت های ماهیچه و استخوان و … اهمیت دارد. تعدادی از فواید آب درمانی عبارتند از:
● تسکین درد عضلات
● کاهش اسپاسم (گرفتگی عضلات)
● افزایش دامنه حرکتی مفاصل
● تقویت عضلات ضعیف
● افزایش گردش خون
● بهبود تعادل و هماهنگی در هنگام انجام تمرینات ورزشی
● بازیابی قدرت عضلاتی که موقتاً فلج شدهاند
● و …
شناور شدن به ورزشکار کمک می کند بعضی از حرکات اصلاحی را به راحتی در آب انجام دهد و به بهبود عملکرد عضلات خود کمک کند. در حالی که در خارج از آب، وجود جاذبه، فشاری زیادی بر زانوها و باسن وارد می نماید و در مواقع مصدومیت، ورزشکار عملاً نمی تواند این فشار را تحمل کند.
کاربردهای آب درمانی
آب درمانی برای درمان و بهبود مشکلات زیر که ممکن است ورزشکاران در دوره تمرینات یا مسابقات با آنها مواجه شوند، مفید است:
● درد ستون فقرات
● درد استخوانی-عضلانی
● انواع آرتروز
● درد قوزک و مچ پا
● کوتاه کردن دوران نقاهت بعد از اعمال جراحی زانو و لگن
● رفع خستگی ورزشکاران و آمادگی دوباره برای تمرینات
● و …
موارد منع آب درمانی
در شرایطی خاص استفاده از آب درمانی توصیه نمی شود که این شرایط عبارتند از:
●التهاب ظاهری
ممکن است ورزشکار پس از تمرینات سخت دچار مصدومیت شود و پوست ناحیه مصدوم قرمز باشد، در این صورت نباید از آب درمانی استفاده کرد.
●تب
اگر ورزشکار به دلیل بیماری یا خستگی شدید دچار تب شود، نباید از آب درمانی استفاده کند زیرا حرارت بالای آب در چنین شرایطی برای بدن خطرناک است.
●سابقه سکته قلبی در ورزشکار
ورزشکارانی که سابقه سکته قلبی دارند، نباید از آب درمانی استفاده کنند.
●فشار خون بالا
اگر ورزشکار دارای فشار خون بالا (موقت یا دائمی) باشد، نباید از آب درمانی استفاده کند.
●بیماری های عروقی
در صورت وجود بیماری های عروقی، افزایش سرعت گردش خون خطرناک است پس ورزشکار با چنین شرایطی نباید آب درمانی کند.
●مشکلات کلیه و مجاری ادراری
●سرطان
●خونریزی :
اگر قسمتی از بدن خونریزی دارد یا پانسمان شده است، نباید از آب درمانی استفاده شود. همچنین خانمها در دوران خونریزی قاعدگی نباید از آب درمانی استفاده کنند.
تمرینات آب درمانی
همان طور که گفتیم ورزشکار در آب درمانی می تواند بسیاری از فعالیت های ورزشی که در خشکی انجام می داده است، شبیهسازی کند. این حالت به دلیل شناور شدن و عدم فشار جاذبه به بدن، کمک می کند تا ورزشکار قدرت خود را بازیابی کند. با این حال تعدادی از رایجترین تمرینات آب درمانی عبارتند از:
● شناور شدن روی آب
● راه رفتن در آب
● انجام اسکوات یا پرش در آب
● و …
مهم ترین عنصر در آب درمانی میزان حرارت آب است که بر اساس نیاز ورزشکار تنظیم می شود. همچنین اگر ورزشکار دچار معلولیت یا فلج موقت برخی اندام ها باشد، وسایل کمکی زیادی برای استفاده در آب وجود دارند مانند راکت های شناور که با گرفتن آنها راحت تر می توانید روی آب شناور شوید.
استفاده از آب درمانی قدمت زیادی دارد به طوری که چشمه های طبیعی آب گرم همیشه به عنوان درمانی موثر برای بیماری های مختلف حرکتی به کار می رفته اند. امروز با پیشرفت علم و مطالعه دقیق آناتومی بدن از آب درمانی یا هیدروتراپی برای درمان بسیاری از بیماری های مربوط به عضلات و استخوان ها استفاده می شود. یکی از مهم ترین کاربردهای آب درمانی در ریکاوری قدرت ورزشکاران می باشد. امیدواریم مطالبی که درباره هیدروتراپی خواندید، برای شما مفید واقع شوند و در پیشرفت فعالیت ورزشی تان موثر باشند.